Η Επικοινωνία είναι πολύ λεπτή και σύνθετη υπόθεση στις ανθρώπινες σχέσεις.
Συχνά, αυτό που λέω, μπορεί να διαστρεβλωθεί ή να παρερμηνευθεί, ειδικά όταν δεν εκφράζομαι με σαφήνεια ή όταν ο άλλος δεν αντιλαμβάνεται τις προθέσεις μου πίσω από τα λόγια μου ή και το αντίθετο.
Αλλά γιατί παρεξηγούμε τόσο εύκολα ο ένας τον άλλον;
Διότι η επικοινωνία εμπλέκει πολλά στοιχεία:
- Το πλαίσιο στο οποίο επικοινωνώ,
- Ο Ρόλος που έχω μέσα σε αυτό,
- Οι γραπτοί και άγραφοι κανόνες,
- Το συναίσθημα και των δύο πλευρών,
- Το νόημα που δίνω στα λόγια , που εξαρτάται από το πολιτιστικό μου, μορφωτικό μου και κοινωνικό μου υπόβαθρο
Όλοι “κωδικοποιούμε” και “αποκωδικοποιούμε” διαφορετικά τα μηνύματα. Το ίδιο μήνυμα που στέλνω, ο απέναντι το ερμηνεύει τελείως αλλιώς . Για να το πούμε με όρους υπολογιστών: Το λογισμικό του καθενός είναι μοναδικό. Το πως σκέφτομαι, ακούω και μεταφράζω τα λόγια του άλλου διαφέρει από άτομο σε άτομο γιατί έχει να κάνει με τι προσλαμβάνουσες έχω στην ζωή μου.
Για παράδειγμα… Μπορεί να μου πουν “Είσαι δυνατ@” και εγώ να το ερμηνεύσω ότι οι άλλοι δεν με κατανοούν και δεν με βλέπουν σαν άνθρωπο που χρειάζομαι υποστήριξη.
Τι σημαίνει καθαρή Επικοινωνία;
Σε κάθε Επικοινωνία υπάρχει Πλαίσιο και Ρόλος.
Σε κάθε πλαίσιο που υπάρχω, είτε επαγγελματικό, είτε προσωπικό, είτε φιλικό, είτε ερωτικό, πρέπει να υπάρχει Σεβασμός, Κατανόηση και διαχείριση Συναισθημάτων ένθεν και ένθεν, Ήθος, Ακεραιότητα, Συνέπεια.
Αυτό όμως, που θα καθορίσει την έκφρασή μου είναι ο ρόλος μου. Ο Ρόλος που έχω σε κάθε πλαίσιο που αλληλεπιδρώ, καθορίζει τους κανόνες που ακολουθώ.
Αλλιώς θα μιλήσω στο παιδί μου, αλλιώς στον προϊστάμενο ή στον σύντροφό μου.
Για παράδειγμα…
Αν είμαι γονιός, έχω φυσική Ιεραρχία. Κάποιες φορές, θα χρειαστεί να θέσω όρια με σαφήνεια, χωρίς όμως να χάνω το σεβασμό απέναντι στο παιδί μου.
Αν είμαι φίλος ή σύντροφος, βρίσκομαι σε ισότιμο ρόλο, και συνεννοούμαστε χωρίς καθοδήγηση.
Σε επαγγελματικό πλαίσιο, όταν υπάρχει σχέση ιεραρχίας, οι κανόνες είναι διαφορετικοί είναι πιο τυπικοί. Εκεί μπορεί να υπάρχει καθοδήγηση ή ανατροφοδότηση.
Όταν σέβομαι τον ρόλο και το περιβάλλον μου, ενισχύω την αμοιβαία κατανόηση.
Σε κάθε επικοινωνία υπάρχει και η Πρόθεση που καθορίζει:
Τo συναίσθημα μου , τη διάθεση που έχω και τη στάση μου https://careandcasual.com/i-dynami-tis-epikoinonias-ti-xreiazetai-na-ksereis/
Η Πρόθεση μου είναι το “Γιατί” επικοινωνώ ; θέλω να πληγώσω, να βοηθήσω, να πείσω ή να συνδεθώ;
Η Διάθεση είναι το “πως νιώθω” την στιγμή της επικοινωνίας. Αν νιώθω ότι είμαι κουρασμένος, απογοητευμένος, αγχωμένος, στεναχωρημένος ή χαρούμενος, αλλάζω και τον τρόπο που επικοινωνώ.
Η Στάση είναι η “ενέργεια” που φέρνω στην συζήτηση. Είναι το “Κίνητρο” που μου διαμορφώνει την εσωτερική μου στάση και επηρεάζει το πόσο πολύ θέλω ή δεν θέλω να επικοινωνήσω κάτι. Η ενέργεια αντικατοπτρίζεται στον τόνο της φωνής μου, στην γλώσσα του σώματός μου, στο βλέμμα μου, ακόμα και στον ρυθμό με τον οποίο μιλάω.
Η Πρόθεση μου καθρεφτίζεται πάντα, ακόμη και όταν δεν την δείχνω καθαρά.
Στην Επικοινωνία υπάρχουν και τα Φίλτρα: Είναι η ερμηνεία, τα νοήματα και οι μεταφράσεις που κάνουμε και έχουν να κάνουν με τον πολιτισμικό παράγοντα
Όλοι φιλτράρουμε αυτά που ακούμε, μέσα από:
- Τις Παιδικές μας εμπειρίες,
- Την Κουλτούρα μας,
- Τις Αξίες μας,
- Τα Κοινωνικά και Ηθικά μας πρότυπα,
Μια λέξη, μια φράση ή ένα βλέμμα, που για μένα είναι κάτι ουδέτερο, για σένα μπορεί να έχει αρνητικό συναισθηματικό φορτίο.
Για παράδειγμα…
Σε κάποιους πολιτισμούς το να κοιτάς τον άλλον στα μάτια είναι δείγμα σεβασμού, ενώ σε άλλους είναι ένδειξη αγένειας.. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και την καλύτερη πρόθεση να έχει κάποιος, μπορεί να υπάρξουν παρεξηγήσεις. Δεν φταίει κανείς γι΄αυτό, απλώς κουβαλάμε άλλα “λεξικά” ερμηνείας.
Στην Επικοινωνία έχει να κάνει επίσης και με το Προσωπικό Ιστορικό που έχω σε σχέση με τις Εμπειρίες μου.
Πέρα από το γενικό πλαίσιο, καθοριστικό ρόλο παίζει και το Προσωπικό μου Ιστορικό. Αν έχω προηγούμενες εμπειρίες, όπως μια προδοσία, μια απόρριψη, ή εμπειρία άσχημης κριτικής, είναι πιθανόν:
- Να είμαι αμυντικός,
- Να παρερμηνεύω ευκολότερα,
- Να μην μπορώ να εμπιστευτώ εύκολα,
Αυτό σημαίνει ότι δεν αντιδρώ μόνο στο τώρα, αλλά και σε ότι κουβαλάω από πριν. Από το παρελθόν μου.
Η Αυτογνωσία μπορεί να με βοηθήσει να αλλάξω αυτά τα μοτίβα.
Όταν δουλεύω με τον εαυτό μου, μπορώ να αλλάξω αυτά τα φίλτρα, να θέσω νέα όρια και να καλλιεργήσω συνειδητή, αυθεντική επικοινωνία.
Όταν επικοινωνώ θα πρέπει να έχω Καθαρότητα και Σαφήνεια.
Η Σαφήνεια είναι το θεμέλιο μιας Ποιοτικής Επικοινωνίας.
Δεν φτάνει μόνο να έχω την καλή πρόθεση. Χρειάζεται:
- Λεπτομέρειες,
- Καθορισμός Πλαισίου,
- Συνέπεια των Λόγων μου και των Πράξεων μου,
Για παράδειγμα….
Αν πω “Πάρε ψωμί” δεν είναι σαφές. Ενώ αν πω “Πάρε ένα ψωμί από το φούρνο της Μαριας, όχι κομμένο” είναι ξεκάθαρο μήνυμα. Έχω πει λεπτομέρειες, από που να πάρει το ψωμί και πως το θέλω.
Το ίδιο κάνω και όταν βρίσκομαι σε επαγγελματικό πλαίσιο.
Αν πω: “Στείλε μου την παρουσίαση” δεν είναι σαφές. Διότι πρέπει να πω ποια παρουσίαση, σε τι μορφή την θέλω, πως θέλω να την στείλεις, μέχρι πότε…..
“Μπορείς να μου στείλεις την τελική έκδοση της παρουσίασης σε PDF, μέχρι την Τρίτη μέχρι τις 15 μ.μ. για την συνάντηση της Πέμπτης; Αν γίνεται πρόσθεσε και το λογότυπο στην πρώτη σελίδα.”
Η Επικοινωνία απαιτεί λεπτομέρεια και ακρίβεια. Γιατί διαφορετικά αν δεν είμαι σαφής σε αυτό που επικοινωνώ μαζί σου, τότε εσύ καλείσαι να μαντέψεις με αποτέλεσμα να γεννιούνται παρανοήσεις.
Η Επικοινωνία με σαφήνεια είναι απαραίτητη στις Σχέσεις επίσης.
Σε όλες τις σχέσεις, είτε είναι ερωτικές είτε φιλικές ή συγγενικές σχέσεις, η σαφήνεια για το τι θέλουμε είναι απαραίτητη. Δεν έχουμε όλοι, ούτε τις ίδιες ανάγκες, ούτε τις ίδιες προσδοκίες, ούτε τα ίδια όνειρα.
Για παράδειγμα….
Συναντιούνται δύο άνθρωποι και θέλουν και οι δύο να κάνουν σχέση. Τι θεωρεί σχέση ο κάθε ένας;
Άλλος θέλει οικογένεια και κάποιος άλλος, Ίσως, να επιθυμεί μια ελεύθερη, ανεπίσημη σχέση. Και οι δύο στάσεις, είναι θεμιτές, αρκεί να ειπωθούν εξαρχής.
“Ξέρεις, εγώ θέλω μια σχέση που, αν πάει καλά, θα ήθελα να κάνω οικογένεια. Εσύ πως το βλέπεις αυτό;” Αυτό είναι πράξη Εντιμότητας και Σεβασμού, ακόμα κι αν η απάντηση δεν μας αρέσει.
Η Επικοινωνία μπορεί και πρέπει να είναι Συνειδητή για να είναι Ποιοτική.
Επαναπλαισιώνοντας, για να επικοινωνώ ουσιαστικά χρειάζεται:
- Να αναγνωρίζω το πλαίσιο που επικοινωνώ, με ποιον είμαι, τι συνθήκες επικρατούν
- Να κατανοώ τον ρόλο μου και τους κανόνες και να σέβομαι και τον ρόλο του άλλου
- Να είμαι συναισθηματικά παρόν και να γνωρίζω τη διάθεσή μου
- Να έχω σαφή πρόθεση: Τι θέλω να πετύχω
- Να χρησιμοποιώ καθαρά, περιγραφικά και τίμια λόγια
Και πάνω από όλα: Να καλλιεργώ Αυτογνωσία, Ειλικρίνεια και Σεβασμό, ώστε η επικοινωνία μου να μην είναι απλή ανταλλαγή λέξεων, αλλά γέφυρα αυθεντική σύνδεσης μεταξύ μας.
