Τι αξία έχουν οι σχέσεις μας όταν γίνονται αντικείμενα ανταλλαγής;
Πρόσφατα έφυγε από τη ζωή, ένας από τους πιο δημοφιλείς ηθοποιούς του Hollywood, ο Robert Redford εδώ . Μια εμβληματική φυσιογνωμία του κινηματογράφου, που με την παρουσία του, σφράγισε μια ολόκληρη εποχή. Με το βλέμμα του γεμάτο δύναμη και εσωτερικότητα και με κάτι αυθεντικό και πειστικό στον τρόπο που αγγίζει τους άλλους. Ο Redford δεν ήταν απλώς πρωταγωνιστής, αλλά μια φιγούρα που ενσάρκωνε Αξίες, Συγκρουόμενα Συναισθήματα, Ηθικά Διλήμματα, με απλή ματιά.
Η Ταινία που θέτει το απόλυτο Ηθικό Δίλημμα
Μέσα στις εμβληματικές του στιγμές, ξεχωρίζει η ταινία “Ανήθικη Πρόταση” 1993, όπου ο Robert Redford μαζί με την Demi Moore μας παρέδωσαν ένα κινηματογραφικό δίλημμα, που εξακολουθεί να συζητιέται μέχρι σήμερα. Η ταινία δεν είναι μόνο ένα ερωτικό δράμα, είναι μια αλληγορία πάνω στην δύναμη του χρήματος, διότι μας μιλάει για Ιδέες, Αξίες ή Ηθικά μηνύματα. Αντιπροσωπεύει την πρόκληση που ασκεί το χρήμα, πάνω στις Ανθρώπινες Αξίες, τη δύναμη του πειρασμού και τη δοκιμασία στα όρια της Αγάπης και την Ηθική μας αντοχής, όταν όλα γύρω μας καταρρέουν. Δείτε εδώ
Έθεσε στο κέντρο μια ερώτηση που, αν και απλή στην επιφάνεια, ανοίγει ολόκληρο ηθικό και υπαρξιακό χάσμα: Μπορεί η Αγάπη να έχει χρηματική τιμή; Ένας δισεκατομμυριούχος προτείνει σε ένα παντρεμένο ζευγάρι να περάσει μια νύχτα με τη γυναίκα, με αντάλλαγμα ένα εκατομμύριο δολάρια. Η οικονομική ανάγκη συναντά τον πειρασμό και η σχέση του ζευγαριού δοκιμάζεται.
Οι σχέσεις είναι το καταφύγιο της ψυχής μας. Είναι το έδαφος όπου ανθίζει η Εμπιστοσύνη, η Τρυφερότητα, η Αλήθεια. Όταν όμως, γίνονται αντικείμενα αναταλλαγής, χάνουν το ιερό τους νόημα. Μια σχέση που μετριέται με χρήμα ή συμφέρον, παύει να είναι σχέση και γίνεται σύμβαση, γίνεται παζάρι.
Την στιγμή που η αγάπη φοριέται σαν ετικέτα με τιμή, είναι η στιγμή που την έχουμε ήδη προδώσει. Η Αγάπη, η Φιλία, ή Αφοσίωση, δεν χωρούν σε αγοραπωλησίες γιατί δεν αντέχουν στο ζύγι. Το να πουλήσεις ή να αγοράσεις μια στιγμή ή μια σχέση που αντιστοιχεί να είναι ιερή, σημαίνει ότι σβήνεις το ανθρώπινο που ταιριάζει να έχει κάθε σεβασμό. Όταν συμβεί αυτό, χάνεις κάτι πολύτιμο: Την καρδιά σου.
Ποιο είναι το κόστος του να προδίδουμε τις ίδιες μας τις αξίες;
Το κόστος δεν φαίνεται άμεσα. Δεν είναι πάντα ορατό. Δεν έρχεται με μορφή τιμωρίας ή επίπληξης. Είναι πιο ύπουλο. Είναι εκείνη η σιωπή μέσα μας που γίνεται βάρος, πλάκωμα, πόνος στο στομάχι, αυτοάνοσο, αρρυθμίες και ο κατάλογος είναι μακρύς. Είναι το βλέμμα στον καθρέφτη που δεν μπορεί να σταθεί. Είναι το τραύμα που δεν φαίνεται αλλά αιμορραγεί.
Όταν προδίδουμε τις αξίες μας, αφήνουμε ένα αποτύπωμα μέσα μας. Κάθε τέτοια προδοσία αφήνει χαρακιές στην ψυχή μας. Δεν είναι μόνο τύψεις, είναι η αλλοίωση της ταυτότητάς μας. Δεν είμαστε πια οι ίδιοι. Ένα κομμάτι μας πεθαίνει και χτίζεται στην θέση του μια Μάσκα, μια σιωπηλή παραίτηση. Το κόστος είναι ότι, γινόμαστε ξένοι με τον εαυτό μας.
Πως χρησιμοποιούμε την εξουσία που έχουμε απέναντι στους ευάλωτους;
Η αληθινή δύναμη ενός ανθρώπου φαίνεται όχι όταν αντιμετωπίζει τους δυνατούς, αλλά όταν στέκεται απέναντι στους αδύναμους. Εκεί κρίνεται η ποιότητά μας. Θα πατήσεις πάνω στην ανάγκη του άλλου για να ικανοποιήσεις τη φιλοδοξία ή την επιθυμία σου; Ή θα σταθείς με σεβασμό, με κατανόηση, με ανθρωπιά;
Η Εξουσία που έχουμε πάνω στους ευάλωτους είναι μια δοκιμασία. Κάθε φορά που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε και δεν το κάνουμε, υψωνόμαστε ηθικά. Κάθε φορά που παρασυρόμαστε και το κάνουμε, χαμηλώνουμε, γινόμαστε θύματα της δικής μας μικρότητας. Ο τρόπος που φερόμαστε στους αδύναμους είναι καθρέφτης της ψυχής μας. Εκεί δεν υπάρχει άλλοθι. Υπάρχει μόνο αλήθεια.
Υπάρχει ένας εσωτερικός νόμος που καθορίζει την αληθινή μας ταυτότητα;
Δεν είναι οι κανόνες των άλλων που μας καθορίζουν. Είναι ο Εσωτερικός μας νόμος, αυτή η αθέατη πυξίδα που ξέρει τι είναι σωστό για εμάς, πριν μας το πει κάποιος άλλος. Αυτός ο εσωτερικός νόμος είναι που μας κρατάει όρθιους όταν όλα γύρω μας διαλύονται. Οι Αξίες μας, είναι που μας θυμίζουν Ποιοι είμαστε και από εκεί παίρνουμε δύναμη, καθώς είμαστε πιστοί στον εαυτό μας.
Η αληθινή μας Ταυτότητα, δεν είναι η Μάσκα που φοράμε στον κόσμο, αλλά ο τρόπος που φερόμαστε στις διάφορες καταστάσεις, όταν κανείς δεν μας βλέπει.
Η απάντηση, σε κάθε δίλημμα, όσο δύσκολη κι αν είναι, συνοψίζεται σε μια απλή αρχή: Να ζούμε με τρόπο που να μην προδίδουμε τον εαυτό μας, ούτε να βλάπτουμε τον άλλον. Αυτή είναι η ισχυρότερη μορφή ηθικής και η βάση για κάθε σχέση που αξίζει να λέγεται ανθρώπινη.
